روایت در اهمیت مطالعه کتاب و طلب علم

حدیث (۱) قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَهِ مَعَ العِلمِ وَشَرُّ الدُّنیا وَالآخِرَهِ مَعَ الجَهلِ ؛
خیر دنیا و آخرت با دانش است و شرّ دنیا و آخرت با نادانى.
کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲

حدیث (۲) قال رسول الله صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
طَلَبُ العِلمِ فَریضَهٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ أَلا إِنَّ اللّه‏َ یُحِبُّ بُغاهَ العِلمِ؛
طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.
الکافی(ط-‌‌‌الاسلامیه)ج۱،ص۳۰،و کافی(ط-دارالحدیث)ج۱،ص۷۲

حدیث (۳) قال على علیه‏السلام :
کُلُّ وِعاءٍ یَضیقُ بِما جُعِلَ فیهِ إِلاّ وِعاءُ العِلمِ فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ؛
فضاى هر ظرفى در اثر محتواى خود تنگ‏تر مى‏شود مگر ظرف دانش که با تحصیل علوم، فضاى آن بازتر مى‏گردد.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،ج۱۹،ص۲۵

حدیث (۴) قال على علیه‏السلام :
زَکاهُ العِلمِ بَذلُهُ لِمُستَحِقِّهِ وَإجهادُ النَّفسِ فِى العَمَلِ بِهِ؛
زکات دانش، آموزش به کسانى که شایسته آن‏اند و کوشش در عمل به آن است.
غرر الحکم و درر الکلم،ص۴۴،ح۱۳۲

حدیث (۵) قال على علیه‏السلام :
خَیرُ العِلمِ مانَفَعَ؛
بهترین علم آن است که مفید باشد.
غررالحکم و دررالکلم،ص ۴۶،ح۱۸۱

حدیث (۶) قال الصادق علیه‏السلام :
مَن تَعَلَّمَ العِلمَ وَعَمِلَ بِهِ وَعَلَّمَ لِلّهِ دُعِىَ فى مَلَکُوتِ السَّماواتِ عَظیما فَقیلَ: تَعَلَّمَ لِلّهِ وَعَمِلَ لِلّهِ وَعَلَّمَ لِلّهِ؛
هر کس براى خدا دانش بیاموزد و به آن عمل کند و به دیگران آموزش دهد، در ملکوت آسمانها به بزرگى یاد شود و گویند: براى خدا آموخت و براى خدا عمل کرد و براى خدا آموزش داد.
الذریعه الی حافظ الشریعه(شرح اصول کافی) ج۱،ص۵۶

حدیث (۷) قال على علیه‏السلام :
پاِنَّ العِلمَ حَیاهُ القُلوبِ وَ نورُ البصارِ مِنَ العَمى وَ قُوَّهُ البدانِ مِنَ الضَّعفِ؛
به راستى که دانش، مایه حیات دل‏ها، روشن کننده دیدگان کور و نیروبخش بدن‏هاى ناتوان است.
امالى صدوق، ص ۶۱۶، ح ۱

حدیث (۸) قال على علیه‏السلام :
یا مَعشَرَ الفِتیانِ، حَصِّنوا اَعراضَکُم بِالدَبِ وَ دینَـکُم بِالعِلمِ؛
اى جوانان! آبرویتان را با ادب و دینتان را با دانش حفظ کنید.
تاریخ یعقوبى، ج ۲، ص ۲۱۰

حدیث (۹) قال على علیه‏السلام :
یَنبَغى لِلعاقِلِ اَن یَحتَرِسَ مِن سُکرِ المالِ وَ سُکرِ القُدرَهِ ، وَ سُکرِ العِلمِ ، وَ سُکرِ المَدحِ وَ سُکرِ الشَّبابِ ، فَاِنَّ لِکُلِّ ذالِکَ ریاحا خَبیثَهً تَسلُبُ العَقلَ وَ تَستَخِفُّ الوَقارَ؛
سزاوار است که عاقل ، از مستى ثروت، قدرت ، دانش ، ستایش و مستى جوانى بپرهیزد، چرا که هر یک را بادهاى پلیدى است که عقل را نابود مى‏کند و وقار و هیبت را کم مى‏نماید.
غرر الحکم، ح ۱۰۹۴۸

حدیث (۱۰) قال الصادق علیه‏السلام :
اِنَّ مِن حَقیقَهِ الیمانِ اَن تُؤثِرَ الحَقَّ وَ اِن ضَرَّکَ عَلَى الباطِلِ وَ اِن نَفَعَکَ وَ اَن لا یَجوزَ مَنطِقُکَ عِلمَکَ؛
از حقیقت ایمان این است که حق را بر باطل مقدم دارى، هر چند حق به ضرر تو و باطل به نفع تو باشد و نیز از حقیقت ایمان آن است که گفتار تو از دانشت بیشتر نباشد.
محاسن، ج ۱، ص ،۲۰۵،ح۵۷

حدیث (۱۱) قال الصادق علیه‏السلام :
لایَزالُ المُؤمِنُ یُورِثُ أَهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَ الدَبَ الصّالِحَ حَتّى یُدخِلَهُمُ الجَنَّهَ جَمیعا؛
مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند مى سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.
مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۲۰۱، ح۱۳۸۸۱

حدیث (۱۲) قال على علیه‏السلام :
اَلعِلمُ قاتِلُ الجَهلِ؛
دانش، نابود کننده نادانى است.
غررالحکم و دررالکلم،ص۴۴،ح۱۰۷

حدیث (۱۳) قال على علیه‏السلام :
اَلا اِنَّ فیهِ عِلمَ مایَأتى وَالحَدیثَ عَنِ المَاضى وَدَواءَ دائِکُم ونَظمِ ما بَینَکُم؛
آگاه باشید که دانش آینده، اخبار گذشته و درمان دردهایتان و نظم میان شما در قرآن است.
نهج البلاغه، خطبه ۱۵۸

حدیث (۱۴) قال على علیه‏السلام :
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛
انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایى رسد، متواضع مى شود.
شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحکم، ج۳، ص۱۳۳، ح۴۰۴۸

حدیث (۱۵) قال على علیه‏السلام :
اَلعِلمُ کَنزٌ عَظیمٌ لایَفنی؛
علم گنج بزرگی است که با خرج کردن تمام نمی شود.
غرر الحکم و درر الکلم،ص۴۲،ح۶۳

حدیث (۱۶) قال على علیه‏السلام :
العِلمُ وَراثَهٌ کَریمَهٌ ، وَ الادابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَهٌ ، وَ الفِکرُ مِرآهٌ صافِیَهٌ؛
علم میراث گرانبهائی است و ادب لباس فاخر و زینتی است و فکر آئینه ای است صاف.
نهج البلاغه،ص۴۶۹،ح۵

حدیث (۱۷) پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
أنَّهُ إذا قالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبىِّ قُل بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَقالَ الصَّبىُّ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ کَـتَبَ اللّه‏ُ بَراءَهً لِلصَّبِىِّ و بَراءَهً لأِبـَوَیهِ و بَراءَهً لِلمُعَلِّمِ؛
وقتى معلم به کودک بگوید: بگو بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم و کودک آن را تکرار کند خداوند براى کودک و پدر و مادرش و معلم، برائت از آتش در نظر خواهد گرفت.
بحارالانوار(ط-بیروت)،ج۸۹،ص۲۵۷

حدیث (۱۸) امام على علیه‏السلام :
عِلمُ الْمُنافِقِ فی لِسانِهِ وَعِلْمُ الْمُؤْمِنِ فی عَمَلِهِ؛
دانش منافق در زبان او و دانش مؤمن در کردار اوست.
غررالحکم، ح۱۰۵۰۲،ح۲۸۱۷

حدیث (۱۹) امام على علیه‏السلام :
تَغَرَّبْ عَنِ الأَْوْطانِ فى طَـلَبِ الْعُلا وَسافِرْ فَفِى الأَْسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَ تَفَرُّجُ هَمٍّ وَاکْتِسابُ مَعیشَهٍ وَعِلْمٌ وَآدابٌ وصُحْبَهُ ماجِدٍ؛
براى کسب بلند مرتبگى از وطن خود دور شو و سفر کن که در مسافرت پنج فایده است: برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزى و دانش و آداب زندگى، و هم‏نشینى با بزرگواران.
مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵، ح ۹۱۹۹

حدیث (۲۰) امام على علیه‏السلام :
اِنَّ الْعِلْمَ حَیاهُ الْقُلوبِ وَ نورُ الاَْبْصارِ مِنَ الْعَمى وَ قُوَّهُ الاَْبْدانِ مِنَ الضَّعْفِ؛
به راستى که دانش، مایه حیات دل‏ها، روشن کننده دیدگان کور و نیروبخش بدن‏هاى ناتوان است.
امالى صدوق، ص ۴۹۳، ح ۱

حدیث (۲۱) پیامبر صلى‏لله‏ علیه ‏و ‏آله :
اَلْعِلْمُ رَأسُ الْخَیْرِ کُلِّهِ، وَ الْجَهْلُ رَأسُ الشَّرِّ کُلِّهِ ؛
دانایى سرآمد همه خوبى‏ها و نادانى سرآمد همه بدى‏هاست.
بحارالأنوار، ج۷۵، ص ۱۷۵، ح ۹

حدیث (۲۲) امام على علیه‏ السلام :
اَلْعِلْمُ اَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ، اَلْجَهْلُ اَصْلُ کُلِّ شَرٍّ؛
دانایى، ریشه همه خوبى‏ها و نادانى ریشه همه بدى‏هاست.
غررالحکم، ح ۱۷ و ۱۰۹۶

حدیث (۲۳) امام على علیه‏السلام :
رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْییزُ بَیْنَ الاَْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛
بالاترین درجه دانایى، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.
غررالحکم و دررالکلم،ص۶۳، ح ۷۵۹

حدیث (۲۴) امام على علیه‏السلام :
جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وتَزکُ نَفسُکَ؛
با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.
غررالحکم و دررالکلم،ص۴۳۰،ح۹۷۹۱

حدیث (۲۵) امام على علیه‏السلام :
مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبْدَأ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ وَلْیَکُنْ تَاْدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِمْ؛
کسى که خود را پیشواى مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن‏که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب‏آموز خود بیش از آموزگار و ادب‏آموز مردم، شایسته تجلیل است.
مثیرالاحزان،ص۵۰

حدیث (۲۶) امام على علیه‏السلام :
یا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا العِلمَ وَالاَْدَبَ ثَمَنُ نَفْسِکَ فَاجْتَهِد فى تَعَلُّمِهِما ، فَما یَزیدُ مِنْ عِلْمِکَ وَ اَدَبِکَ یَزیدُ فى ثَمَنِکَ وَ قَدْرِکَ ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدى اِلى رَبِّکَ وَ بِالاَْدَبِ تَحْسِنُ خِدْمَهَ رَبِّکَ وَبِأَدَبِ الْخِدْمَهِ یَسْتَوجِبُ الْعَبْدُ وَلایَتَهُ وَقُرْبَهُ ، فَاقْبَلِ النَّصیحَهَ کى تَنْجُوَ مِنَ الْعَذابِ؛
اى مؤمن! به تحقیق این دانش و ادب بهاى جان توست پس در آموختن آن دو بکوش که هر چه بر دانش و ادبت افزوده شود بر قیمت و قَدْرت افزوده مى‏شود ؛ زیرا با دانش به پروردگارت راه مى‏یابى و با ادب به پروردگارت خوش خدمتى مى‏کنى و با ادب در خدمت‏گزارى، بنده سزاوار دوستى و نزدیکى به او مى‏شود . پس [این [نصیحت را بپذیر تا از عذاب بِرَهى.
بحار الانوار(ط-بیروت)،ج۱،ص۱۸۰،ح۶۴

حدیث (۲۷) پیامبر صلى‏لله‏ علیه ‏و ‏آله :
اَلْعِلمُ إمامُ الْعَمَلِ وَالْعَمَلُ تابِعُهُ یُلهَمُ بِهِ السُّعَداءُ وَ یُحْرَمُهُ الأْشقیاءُ؛
دانش پیشواى عمل و عمل پیرو آن است. به خوشبختان دانش الهام مى‏شود و بدبختان از آن محرومند.
الأمالى، طوسى، ص ۴۸۸، ح ۳۸

حدیث (۲۸) پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
قَلْبٌ لَیْسَ فیهِ شَىْ‏ءٌ مِنَ الْحِکْمَهِ کَبَیْتٍ خَرِبَ فَتَعَلَّموا وَ عَلِّموا وَ تَفَقَّهوا وَ لا تَموتوا جُهّالاً فَاِنَّ اللّه‏َ لا یَعْذِرُ عَلَى الْجَهْلِ؛
دلى که در آن حکمتى نیست، مانند خانه ویران است، پس بیاموزید و آموزش دهید، بفهمید و نادان نمیرید. براستى که خداوند، بهانه‏اى را براى نادانى نمى‏پذیرد.
نهج الفصاحه،ص۶۰۰

حدیث (۲۹) امام علی علیه‏السلام :
قُم عَن مَجلِسِکَ لِاَبیکَ وَ مُعَلِّمِکَ وَ اِن کُنتَ اَمیراً؛
به احترام پدر و معلمت از جای برخیز هرچند فرمان روا باشی.
غررالحکم،ص۴۳۵،ح۹۹۷۰

حدیث (۳۰) رسول اکرم (ص):
اَجوَدُکُم مِن بَعدی رَجُلٌ عَلِمَ عِلماً فَنَشَرَ عِلمَهُ؛
بخشنده ترین شما پس از من کسی است که دانشی بیاموزد آنگاه دانش خود را بپراکند.
بحارالانوار،ج۷۵،ص۱۷۲

حدیث (۳۱) امام محمد باقر علیه‏السلام :
ما شیبَ شیءٌ بشیءٍ اَحسن مِن حِلمٍ بعلمٍ؛
چیزی با چیزی نیامیخته است که بهتر از حلم با علم باشد.
(
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج ۷۵ ، ص ۱۷۲ )

حدیث (۳۲) پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله):
مَن عَمِلَ بِما یَعلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلمَ ما لَم یَعلَم.
هر کس به آنچه می ‏داند عمل کند، خداوند دانش آنچه را که نمی ‏داند به او ارزانى می ‏دارد.
مرآ‌ه العقول فی شرح اخبار آل الرسول،ج۳،ص۲۸۶

حدیث (۳۳) امام على(سلام الله علیه) :
العِلمُ یُنجِدُ الفِکرَ.
دانش روشنى بخش اندیشه است.
غررالحکم و دررالکلم،ص۴۲،ح۴۳

حدیث (۳۴) امام صادق (سلام الله علیه) :
لَستُ اُحِبُّ أن أرَى الشّابَّ مِنکُم إلاّ غادِیاً فی حالَینِ: إمّا عالِماً أومُتَعَلِّماً.
دوست ندارم جوانى از شما [شیعیان] را جز بر دو گونه ببینم: دانشمند یا دانشجو.
امالی شیخ طوسی،متن،ص۳۰۳

حدیث(۳۵)امام علی (علیه السلام) :
طلب نمودن علم و دانش معنوی و دینی از عبادت و نماز خواندن برتر و بالاتر است زیرا خداوند در قرآن سوره فاطر آیه ۲۸ فرموده : (( تنها بندگان عالم و فهمیده در دین از نافرمانی خداوند می ترسند )) و نفرموده تنها بندگان عابد و عبادت کننده.  الحیاه جلد ۱ صفحه ۱۰۵

حدیث(۳۶)پیامبر اعظم (ص)می فرمایند:
اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّینِ فَإِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ فَرِیضَهٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ(۲)
دنبال علم باشید ولو علم در چین باشدچون طلب علم برهر مسلمانی فریضه و واجب است.وسائل الشیعه